Reactie

Ziesemer (2024) betoogde vorig jaar in ESB dat het houdbaarheidssaldo moet worden afgeschaft. Een aantal van zijn kritiekpunten zijn terecht, maar de indicator biedt unieke inzichten in de intergenerationele verdeling van financiële welvaart. Samen met andere indicatoren blijft het saldo waardevol voor beleid.

Tijdens de energiecrisis veranderde mogelijk de concurrentieverhoudingen op de energiemarkt, mede als gevolg van overheidssteun. Van Niel et al. (2024) stellen in ESB dat er geen sprake was van abnormale winsten. Maar kan die conclusie wel getrokken worden?

Thole en Ehnts (2024) beargumenteren in ESB dat monetaire financiering gewenst kan zijn om grote maatschappelijke vraagstukken te kunnen aanpakken. Hierbij zou de overheid een deel van haar uitgaven dekken met financiering door de centrale bank. Aan op deze manier handelen kleven grote bezwaren.

In hun recente ESB-artikel pleiten Angelina Horsting en Jop Woltjer voor een grotere inzet van houtbouw om de productie van woningen op te voeren. Dat is niet alleen goedkoper, sneller en milieuvriendelijker dan traditionele bouw,  maar ook een oplossing voor de knelpunten in de Nederlandse bouwsector.

Onlangs liet Hugo Erken in ESB zien dat de lage productiviteitsgroei deels kan worden verklaard doordat laagproductieve sectoren in Nederland veel harder zijn gegroeid dan in omringende landen. In zijn verklaring gaat hij echter voorbij aan aanbodcondities zoals een (te) lang volgehouden loonmatiging en de groei van flexibel werk.

In zijn recente ESB-artikel presenteert Jeroen van den Bergh een mooie ‘tien geboden voor effectief klimaatbeleid’. Alhoewel daar veel zinnige aanbevelingen in staan, roepen een paar geboden vragen op.

Het MSR en CBAM helpen ons dus niet als we de fossiele subsidies in Nederland eenzijdig afschaffen. Het klimaatbeleid wordt door zo’n afschaffing niet per se effectiever, maar voor Nederland wel onnodig duurder.

Feitsma en Vijselaar (2023) beargumenteren in ESB dat economen schaarste als uitgangspunt moeten nemen. Dat zou dan, door markten beter te laten werken, bijdragen aan het oplossen van ‘bredere’ problemen, zoals rond duurzaamheid. Dat is echter niet afdoende: voor het sociale en ecologische domein werkt schaarste niet altijd en zijn er andere verdelingsmechanismen nodig.

Wimar Bolhuis betoogt in ESB dat beleidseconomen onvoldoende weten wat transitiefalen betekent. Het goede nieuws is dat het economisch gedachtegoed hiertoe wel degelijk een analysekader biedt. Het slechte nieuws is dat hier nog weinig gebruik van wordt gemaakt.

In hun reactie op ons rapport over fossiele subsidies verwijten Guus Dix en Derk Loorbach de planbureaus vast te houden aan de status quo. Met onze focus op adequate beprijzing was het doel van ons rapport juist om de aandacht in het debat te richten op de vraag hoe fossiele subsidies die transitie in de weg zitten en wat we daaraan kunnen doen.

In een korte ESB-statistiek concluderen ambtenaren van Financiën dat de Nederlandse energiesteun relatief beperkt zou zijn gebleven, vergeleken met de rest van de Europese Unie. We moeten echter voorzichtig zijn met het nu al trekken van conclusies.